Bouw Maffei Stoomlocomotief;
Van 1908 tot 1931 is er de Zuiderzeetramweg (een stoomtramlijn) geweest (zie mijn project “Stoomtram”)
De NCS (Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij) was eigenaar van deze lijn.
Zij had locomotieven van Backer & Rueb, nrs. 1-5 en 6 (1908) en later (1914) ook van Maffei, de nrs. 7 en 8.
Ook de Maffei locomotief ga ik bouwen, het word de NS 62 (voorheen NCS 8).
Een stukje Historie van de tram in Elburg kunt u hier vinden, Historie Tram
Ook deze locomotief word gebouwd voor spoor 1 – (1:22,5).
Ik maak hieronder net als van mijn andere modellen een met foto’s begeleidend verslag.
Maffei locomotief NS nr. 62, voorheen NCS nr. 8.
Maffei fabrieks nr. 3891, afgeleverd 1914, gesloopt 1951.
Ik ben alvast begonnen met het verzamelen van informatie, maar dit is zeer moeilijk te vinden van deze locomotief.
Een mooie goed bruikbare tekening heb ik ontvangen van Frits Thies, >>> waarvoor hartelijk dank !
Frits heeft deze locjes gebouwd in schaal 0 in de diverse kleuren en samenstellingen die deze locomotiven hebben gehad.
Ook heb ik nog een paar andere foto’s en tekeningen gevonden, maar mijn zoektocht naar meer info gaat door !
Frameplaten zijn van 2mm dik plaatstaal.
Frameplaten op elkaar lijmen, scheelt twee keer dezelfde bewerking moeten uitvoeren.
Het aftekenen van de (nep) klinknagels is een tijdrovend klusje, na het aftekenen alles met de automatische centerpons markeren (putjes maken).
Met de ponspen is het nu makkelijk om op de goede plek te persen omdat de pen in het putje valt die de centerpons gemaakt heeft.
Korfbuffers maken, 6mm messing buis in 4 delen opsplitsen.
Vervolgens een paar busjes draaien en een bevestigingsplaatje maken.
De handel solderen en klaar.
Buffers maken en monteren.
Ook deze locomotief heeft net als de B&R tram een buffer in het midden.
Vloerplaat opmaat maken en bevestigen.
Cabine aftekenen, monteren op de freestafel en delen weg frezen die verwijderd moeten worden, ramen e.d.
Deurtje verdiept wegfrezen zodat het contour aanwezig blijft.
Het machinistenhuis geheel uitgefreesd.
Nu kan het buigwerk beginnen.
Omdat de dakranden gebogen zijn, heb ik een malletje gemaakt die op de platenklem bevestigd kon worden.
Ook voor het buigen van het machinistenhuis heb ik een malletje gemaakt.
Het machinistenhuis haaks gezet met de blokhaak en de plaat omgebogen.
Alles is prima gelukt, hij is 0.5mm breder geworden als op de tekening.
Ik laat dit zo en pas de tekening aan en maak de voor en achterzijde van het machinistenhuis 0.5mm breder (probleem opgelost).
Rookkast maken.
Eerst het gat van de rookkast maken.
Daarna de voor en achterzijde in model vijlen.
De ombouw gemaakt en in model gebracht en in de flux gezet.
Vervolgens het geheel zilver hard gesoldeerd.
De boiler netjes recht afdraaien.
Randje op de rookkast gemaakt waar de boiler omheen valt.
Deze zilver hard solderen en kijken of de boiler er netjes omheen past.
Daarna een deksel dat voor op de rookkast komt maken en voorzien van “nep” klinknagels.
Ik heb voor deze “nep” klinknagels een iets kleinere pons gebruikt dan voor de frontplaat.
Deksel voor op de rookkast is ook met zilver hard gesoldeerd.
Hieronder het maken van de schortplaten.
Dit zijn platen aan de zijkant van de locomotief waar het aandrijfwerk achterzit.
Hierin zitten een aantal luikjes zodat men bij het aandrijfwerk kon komen om dit schoon te maken en te kunnen smeren.
De contouren van de luikjes frees ik met een freesje met een hoek van 60 graden, 0.35mm diep.
Malletje gemaakt waar ze omheen gebogen moesten worden, en klaar.
Schoorsteen draaien van een rond stuk messing.
De kroon apart maken is makkelijker, en deze kan later samengevoegd worden.
Belletje en steun worden ook uit messing gemaakt.
Het belletje zit geschroefd om hem later makkelijk te kunnen monteren.
Tenderbakken uit 1mm plaat gemaakt.
Aan de onderzijde twee boutjes vast gesoldeerd voor het monteren.
Alles geheel gesoldeerd met tin.
Dekseltjes maken op de tenderbakken.
Rond messing, ovaal vijlen en van koper heb ik een dekseltje gemaakt.
Deze heb ik een klein beetje bol geklopt.
Plaatje aan de schortplaten gesoldeerd zodat deze straks met de tenderbakken kan worden vastgezet.
Vervolgens alles in de primer gespoten.
Luchtrooster frezen in de cabine.
Sleufjes van 1mm.
Daarna het gat frezen voor de boiler op de verdeeltafel. >>>>>>
Ketel veiligheid maken.
Sleufjes bovenaan in de buisjes met een 1mm freesje in de verdeeltafel maken.
Sleuven in buisjes maken voor handel.
Handel in model vijlen.
Basis uit messing gemaakt.
Vervolgens de buisjes aan de basis zilver hardsolderen.
Aan de cabine onderdelen (voor- en achterzijde) heb ik eerst stripjes van 0,5 mm plaatstaal haaks omgezet.
Vervolgens heb ik deze op de hoeken vast gesoldeerd.
Dit geeft wat meer stevigheid en het is makkelijker om straks het geheel in elkaar te solderen.
Toen de onderdelen van stripjes waren voorzien heb ik het geheel in elkaar gesoldeerd.
Als je het met beleid doet komen de andere solderingen niet los.
Ik heb gebruik gemaakt van een klein brandertje.
De soldeer tin vloeit er dan zo tussen en dan zit het al vast.
Om te kijken of de tekening en de gebouwde onderdelen allemaal kloppen en passen heb ik het geheel opgebouwd.
Met hier en daar een klein stukje weg vijlen past alles prima.
De schortplaten en de tenderbaken worden samen vastgezet met boutjes en moertjes.
Ik heb eerst de plaats bepaalt van de tenderbakken, deze moeten aansluiten op het machinistenhuis.
Daarna heb ik de plaats van de schortplaten bepaalt, en daarna de benodigde gaatjes geboord.
Het is een mooi geheel geworden.
Nu alles goed past kunnen we de rest van de onderdelen maken.
Daarna is de stoommachine en de aandrijving aan de beurt.
Baanschuivers, klein knutsel werk.
Kleine hoeklijntjes buigen, stripje buigen, klinknagel erin.
Kriksteunen maken.
Stripje buigen en nepklinknagels ponsen en op bufferplaat solderen, samen met de baanschuivers.
Aan het dakje zijn twee spantjes gemaakt.
Aan het voorste spantje zijn magneetjes bevestigd, zodat het dakje goed blijft zitten.
Op deze manier is het dakje makkelijk afneembaar.
Bufferplaat hoeksteunen maken.
Stripjes met “nep” klinknagels maken en aan de steunen zilver solderen.
Vervolgens de steunen aan de bufferplaat met zachtsoldeer solderen.
Stoomleiding maken van installatie draad en kraan e.d. in model buigen en aan bufferplaat solderen.
Bufferplaten stralen en daarna in de primer spuiten.
De stoommachine maken begint met het cilinderblok opmaat frezen.
Daarna goed opspannen en het 0-punt vastleggen.
Pas dan kun je alles boren, frezen, ruimen en tappen.
De cilinderwand nog even netjes glad polijsten en daarna het bakschuif-huis maken.
Deze lijm ik dan even op het cilinderblok om de gaatjes daarvoor in één keer te kunnen boren.
Het bakschuif-huis gat van 18mm op de verdeeltafel gemaakt.
Gaatjes in één keer in bakschuif-huis en cilinder geboord.
Krukas uit zilverstaal gemaakt.
Alles goed passend maken, fluxen en zilver hardsolderen.
Vervolgens assen afzagen en alles netjes maken.
Motor + aandrijflijn zijn klaar.
Drijfstangen zijn in lengte verstelbaar om alles straks goed af te kunnen stellen.
Wielen maken is een vrij simpel klusje.
Draai een asstomp aan één zijde, span de asstomp in de klauwplaat en voer nu alle bewerkingen uit zonder het werkstuk uit de klauwplaat te halen, anders kan je wiel gaan slingeren.
Maak voor de verfraaiing een kamer in het wiel, dat staat wat leuker.
Bij de motor afstelling van een bakschuif motor is van belang dat de stoompoorten op het goede moment open gaan.
Ik heb de motor eerst in tijdelijke frameplaten geplaatst zodat ik alles nog kon wijzigen zonder een hoop gaten in de originele frameplaten te moeten boren.
Alles past nu mooi en is goed afgesteld, de motor loopt nu goed op 1 bar luchtdruk.
De stoommachine motor in de frameplaten geplaatst, en de assen en wielen gemonteerd.
Pomp op de Maffei gemaakt.
Niet alle van deze Maffei’s hadden een pomp, degene die ik maak (NS 62) had deze wel.
Ik vind het ook wel mooi staan, omdat veel locomotieven zo’n pomp hadden.
Op de onderste pot komt ook nog een leiding, maar die ga ik maken als de rookkast gemonteerd word op de vloerplaat.
Ik heb de pomp vrij eenvoudig gemaakt maar deze kun je natuurlijk net zo detailleren als je wilt.
Even op de foto met zijn broertje.
De Backer & Rueb kan binnenkort gespoten worden dan is die klaar.
De Maffei duurt nog even.
Om de zand- en de stoomdome te maken heb ik een hulpstuk op de verdeeltafel gemaakt, zodat ik een mooie vloeiende aansluiting op de ketel kon maken.
Ik heb hiervoor een haakse plaat gemaakt waarop de 3 klauw gemonteerd kan worden en welke gemonteerd word op de verdeeltafel.
Uiteraard is de radius van de ketel belangrijk om de goede afstand van je werkstuk te bepalen.
Daarom is de plaat verplaatsbaar.
Nu is het een kwestie van frezen en de verdeeltafel te draaien en je freestafel elke keer een stukje te verplaatsen.
De zanddome heeft een iets afwijkende vorm dan de stoomdome.
Ketel fronten maken voor de Maffei.
De 2mm koperen plaat opmaat knippen en warm stoken.
De mal voor de fronten had ik al enige maanden geleden gemaakt.
De uitgegloeide plaatjes onder de pers in de mal persen.
De plaatjes niet in één keer persen, maar elke keer weer uitgloeien en dan verder persen.
Rookkast deur scharnieren maken.
Twee messing scharniertjes maken, met twee klinknagels op de goede positie vastzetten.
Vervolgens de scharnieren met zilver vast solderen.
Daarna heb ik de rest van de klinknagels voorgeboord en gemonteerd.
Vlampijpgaten in de ketelfronten maken.
Eerst een gat boren en vervolgens met de kleine handruimer erdoor.
Als het gat groot genoeg is met de grote handruimer op de gewenste grote (21mm) ruimen.
Vlampijp maken.
Koperenpijp (rond 22mm) op lengte gemaakt en aan beide zijde een verjonging draaien tot een dikte van rond 21mm.
Op deze manier blijft de vlampijp mooi tussen de twee ketelfronten klemmen.
3 ketelbanden gemaakt uit een stukje brons en de stoomaansluiting van een stukje koper.
De boiler van de Maffei zilver solderen.
De hele handel goed schoonmaken in in de flux zetten.
Vervolgens kleine stukjes zilver in de te solderen rand gelegd.
Vlam (van mijn nieuwe hardsoldeersetje) erbij en wachten tot het zilver gaat vloeien.
Na het geheel gesoldeerd te hebben even netjes schoonmaken in de ultrasoon reiniger.
En klaar is de boiler.
Nu de ketelbanden nog op de goede plek monteren.
Reling langs de boiler gemaakt.
De schroefogen (M1,2) op de rookkast zitten geschroefd en met een moertje aan de binnenzijde geborgd.
De ogen op de boiler zitten gelijmd met Loctite 638.
Vooraf had ik gaatjes in de ketelbanden geboord op de juiste positie en voorzien van M1,2 schroefdraad.
De reling is van 1,2 mm messing.
Om de leidingen aan de zanddome te bevestigen heb ik uit een stukje zeskant (sleutelwijdte 10) een holling ter grote van de zanddome (rond 30) gefreesd.
Hier heb ik twee stukjes afgezaagd en bewerkt zodat het op het echte exemplaar lijkt (wel een beetje naar eigen inzicht).
Onderin heb ik gaatjes geboord van 2mm waar de leidingen in zijn gelijmd met Loctite 638.
Het geheel netjes om de boiler gebogen en op de zanddome gemonteerd met M2.5 modelbouwboutjes.
Brander maken.
Hiervoor heb ik een rvs buisje van 9mm gebruikt. Hierin heb ik aan één zijde schroefdraad getapt.
Ook heb ik een rvs stopje gemaakt (+/- 8mm lang) en in de buis geschroefd en het einde omgefelst. daarna de buis voorzien van brander gleuven.
Brander montage plaat maken.
Ik heb hem wat groter gemaakt zodat hij de vlambuis geheel afdicht.
Voor bevestiging heb ik een borgschroefje gebruikt dat hem klem zet in de vlambuis.
Om de gasbrander straks goed te laten werken heb ik een sproeier van 0,2 mm gemaakt.
Deze werkte bij mijn vorige locomotief ook goed en dit is een vergelijkbare boiler.
Het gaatje van de sproeier boor ik uit de hand.
De klauwplaat niet te langzaam laten draaien en dan het boortje voorzichtig tegen de sproeier aandrukken.
Zodra hij niet meer slingert, rustig blijven drukken
Banjo en banjobout maken voor stoom aftakking van de boiler.
Modelletje erin draaien en schroefdraad snijden (met een snijplaatje MF 6) en gaatje van 2mm boren.
Vervolgens gaatje overdwars boren en vierkant kopje frezen.
Banjo van messing rond 10mm, gaatje erin van 6mm en gaatje van 3mm in de zijkant voor de leiding.
Smeerautomaat.
Om deze te maken heb ik een koperen buisje van 12mm (10mm inwendig) gebruikt.
Omdat ik geen messing 6mm had maar wel 5mm heb ik de leiding aansluiting daarvan gemaakt.
In de koperen buis heb ik met een 5mm frees in gefreesd tot de helft van de frees.
De bodem en boven kant heb ik van messing rond 12mm gemaakt.
het geheel heb ik met zilver in elkaar gesoldeerd.
Het stopje heb ik van zeskant (sleutelwijdte 10) gemaakt.
Nu de smeerautomaat klaar is kan ik de stoomleiding gaan maken.
Het was even puzzelen hoe ik de leiding het best kon laten lopen.
Aan de motor zijde de aansluiting maken met behulp van een zelf gemaakt tooltje (het flensje eraan maken).
Vervolgens de leiding in model buigen zodat alles netjes en spanningsvrij loopt.
Daarna de leiding aan de smeerautomaat gesoldeerd.
Alles past netjes binnen het machinistenhuis.
De aansluitingen zijn allemaal zilver hard gesoldeerd.
De gastank onderdelen maken.
Twee U’tjes van 1,5mm messing die in elkaar grijpen.
Ze worden bij elkaar gehouden door twee messing draadeindjes.
Op de bodem heb ik een messing boutje geplaatst om hem straks te kunnen monteren in het machinistenhuis.
Als eerste heb ik het montage boutje zilver gesoldeerd.
Vervolgens het gastankje schoonmaken en in de flux zetten en monteren.
Daarna de v-naad solderen met zilver.
Als laatste de draadeinden zilver solderen, uitstekende draadeindjes afslijpen en nogmaals met zilver solderen.
Gaskraantje maken.
Beginnen met het huisje, vervolgens de aansluiten maken.
Dit in elkaar zilversolderen en in de draaibank verder bewerken.
Daarna de rest van de onderdelen maken.
Naaldhouder en naald.
Het gaskraantje is klaar.
Het handwieltje is naar eigen inzicht gemaakt.
De montagebusjes die op de tank komen zijn ook klaar en moeten nog op de tank met zilver gesoldeerd worden.
Gastank schroefdraadbusjes voor gasvulnippel en kraantje zilver solderen.
Met het gaskraan busje even goed opletten dat de kraan in de goed stand staat na het vastdraaien.
Om leidinkjes te maken heb ik een tooltje gemaakt om aan de leiding een flensje te maken met een schuinte van 60°, deze schuinte zit ook in de nippels waar ze in komen waardoor ze goed afsluiten.
Leiding in hulpstuk plaatsen en tegen-hulpstuk monteren en in de bankschroef plaatsen. Daarna de gemaakte pons in de leiding plaatsen. Nu met een hamertje tikken op de pons die daardoor het leidinkje vormt tot een flensje.
Het gasleidinkje maken van gaskraan naar de brander.
Het waren een paar krappe bochtjes maar het is prima gelukt.
Binnenkort de boiler afpersen en als deze goed is de handel onder stoom brengen en kijken of alles werkt zoals bedacht is !
De boiler afpersen. De afperspomp vullen met water.
Boiler aansluiten en maar pompen tot er water uit de bovenste aansluiting komt (zo is alle lucht eruit en is de boiler geheel gevuld met water).
Het veiligheidsventiel is afgesteld op 3 bar, dus ik heb in fasen de boiler op ruim 6 bar geperst.
Geen lekken en de druk bleef goed !!
De brander van de Maffei is gelijk aan die van de Backer & Rueb.
Deze voldoet goed en deze boiler is bijna net zo groot dus verwacht ik dat de brander het hierin ook goed doet.
Om de lucht toevoer te regelen heb ik een ring gemaakt waarmee ik de lucht toevoer gaten in grote kan variëren.
De Maffei loopt op stoom.
Na een klein zetje aan de wielen loopt hij mooi door.
Ik had hem al op lucht getest maar ook op stoom werkt alles prima.
Alles is nu bijna klaar en dan gaat zij uit elkaar om vervolgens een kleurtje te krijgen.
De locomotief is geheel gedemonteerd om haar een kleurtje te kunnen geven.
Het was wel even zoeken naar de groene kleur van de NS vroeger, maar ik hoop dat dit er het dichtst bij komt.
En het is uiteraard ook wat je zelf het mooist vindt staan.
Als alles straks in de kleur is komt er een matte laklaag over.
Alle onderdelen zijn in de kleur gespoten.
Het machinistenhuis en de tenderbaken zijn van bieswerk voorzien en de ketelbanden zijn goudkleurig gemaakt.
Bijna klaar, nog een paar kleine dingen, zoals de locschilden maar dan is de Maffei helemaal klaar.
Het was een prachtig project waarbij ik trots ben op het resultaat.
Met de 3D printer heb ik kolen geprint om de kolenbunker de look te geven dat deze gevuld is met kolen.
Het bestandje hiervoor heb ik op het internet gevonden en aangepast zodat het in de kolenbunker paste.
De locschilden heeft iemand van de modelbouwforum voor mij geprint met een resin printer, deze kan veel nauwkeuriger printen dan een PLA printer die ik zelf heb.